بی‌دی‌اس‌ام (BDSM) و سلامت روان: نگاهی علمی و روان‌شناختی

در سال‌های اخیر موضوع بی‌دی‌اس‌ام (BDSM) – که شامل نقش‌آفرینی قدرت، محدودیت، سلطه‌گری و سلطه‌پذیری در روابط جنسی است – بیش از پیش مورد توجه جامعه و روان‌شناسان قرار گرفته است. برخلاف تصور عمومی، تحقیقات نشان می‌دهد که فعالان این سبک از رابطه‌ی جنسی، به طور کلی از نظر روانی تفاوت معناداری با سایر افراد جامعه ندارند و حتی در برخی موارد، سطح سلامت روانی بالاتری را گزارش کرده‌اند.

این مقاله قصد دارد با نگاهی علمی، واقع‌بینانه و در عین حال مرتبط با ضرورت خودشناسی و مراقبت از سلامت روان، به بررسی تأثیرات مثبت و منفی بی‌دی‌اس‌ام بپردازد.

بی‌دی‌اس‌ام چقدر رایج است؟

پژوهش‌های گسترده نشان می‌دهد که بی‌دی‌اس‌ام به‌عنوان یک فانتزی یا رفتار جنسی، در میان بسیاری از افراد رایج است.

مطالعه‌ای در دانشگاه ایندیانا (۲۰۱۵) بر روی بیش از ۲۰۰۰ فرد بالغ در آمریکا نشان داد که ۳۰٪ افراد اسپنک (ضربه زدن)، ۲۲٪ نقش‌آفرینی دام و ساب (Dominant & Submissive)، ۲۰٪ محدودیت فیزیکی و ۱۳٪ استفاده از شلاق را تجربه کرده‌اند.
تحقیق دیگری در بلژیک (۲۰۱۷) روی ۱۰۲۷ نفر نشان داد ۴۷٪ تجربه بی‌دی‌اس‌ام داشته‌اند و ۳۰٪ گفتند به صورت منظم در این فعالیت شرکت می‌کنند.
جالب است بدانید محبوبیت این سبک رابطه پس از انتشار رمان و فیلم Fifty Shades of Grey (۲۰۱۱) در سطح جهانی بیشتر شد.

آیا فعالان بی‌دی‌اس‌ام از نظر روانی سالم هستند؟

یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها در جامعه این است که آیا گرایش به بی‌دی‌اس‌ام نشانه‌ای از اختلال روانی است یا خیر. تحقیقات علمی جدید نشان می‌دهد:

مطالعه‌ای در آلمان (۲۰۱۷) بر روی ۹۰۲ نفر نشان داد که افراد بی‌دی‌اس‌ام از نظر سلامت روان، حتی نمرات بالاتری نسبت به جمعیت عمومی دارند؛ به‌ویژه در هوشیاری و تمایل به تجربه‌های جدید.
پژوهش در دانشگاه ایلینوی نشان داد که سطح هورمون‌های استرس پس از فعالیت بی‌دی‌اس‌ام کاهش پیدا می‌کند؛ یعنی این تجربه برای برخی افراد می‌تواند به‌عنوان تخلیه‌ی روانی عمل کند.
تحقیقات استرالیا (۲۰۱۹) روی ۱۹۳۷۰ نفر نیز تأیید کرد که این افراد تفاوتی با سایر افراد از نظر ابتلا به اختلالات روانی ندارند.

به همین دلیل، انجمن روان‌پزشکی آمریکا در سال ۲۰۱۳ بی‌دی‌اس‌ام را از لیست اختلالات روانی خارج کرد.

بعد روان‌شناختی بی‌دی‌اس‌ام: نقش خودشناسی

یکی از نکات مهم در بررسی بی‌دی‌اس‌ام، مسئله خودشناسی و مرزبندی سالم است.
بسیاری از افراد در جلسات مشاوره عنوان می‌کنند که تجربه یا علاقه به بی‌دی‌اس‌ام باعث شده نیازهای روانی و جنسی خود را بهتر بشناسند.

🔹 مثال مراجع: خانمی ۳۵ ساله در جلسه مشاوره می‌گفت:
«وقتی در رابطه بی‌دی‌اس‌ام بودم، تازه فهمیدم که چه‌قدر برایم مهم است قبل از هر تجربه‌ای، رضایت و احترام به مرزهایم وجود داشته باشد. این تجربه به من کمک کرد در روابط عاطفی روزمره‌ام هم قاطع‌تر باشم.»

این نشان می‌دهد که رابطه سالم، چه بی‌دی‌اس‌ام باشد چه نباشد، بدون شناخت نیازها و مرزهای فردی امکان‌پذیر نیست.

جنبه‌های مثبت بی‌دی‌اس‌ام

افزایش صمیمیت و اعتماد:
چون در بی‌دی‌اس‌ام نیاز به گفت‌وگوی دقیق، قرارداد و کلمه‌ی امن وجود دارد، زوج‌ها می‌توانند اعتماد عمیق‌تری به یکدیگر پیدا کنند.
تخلیه استرس و هیجانات:
پژوهش‌های هورمونی نشان داده‌اند که استرس پس از این تجربه کاهش می‌یابد.
خودشناسی و شناخت نیازها:
بسیاری از افراد از طریق تجربه‌ی این فانتزی‌ها، به درک بهتری از مرزها، خواسته‌ها و محدودیت‌های خود می‌رسند.

شاید دوست داشته باشید مقاله ی : «فانتزی سازی و نقش آن در رابطه جنسی سالم» را هم مطالعه کنید.

جنبه‌های منفی و چالش‌ها

برچسب اجتماعی و احساس شرم:
بسیاری از افراد به دلیل قضاوت‌های اجتماعی احساس گناه یا شرم می‌کنند که این خود می‌تواند آسیب‌زا باشد.
ریسک آسیب جسمی یا روانی در نبود آگاهی:
اگر قواعد ایمنی و گفت‌وگو رعایت نشود، تجربه می‌تواند منجر به صدمه یا سوءاستفاده شود.
وابستگی افراطی به فانتزی‌ها:
در برخی موارد، افراد فقط از طریق این سبک رابطه احساس لذت می‌کنند که می‌تواند در زندگی زناشویی مشکل‌ساز شود.

بی‌دی‌اس‌ام و ضرورت سلامت روان

چه شما گرایش به بی‌دی‌اس‌ام داشته باشید و چه نه، اصل مهم این است که سلامت روانی و عاطفی خود را بشناسید و مرزهای‌تان را حفظ کنید.
بی‌دی‌اس‌ام به خودی خود اختلال نیست؛ اما اگر به جای آگاهی و انتخاب، ناشی از آسیب‌های حل‌نشده دوران کودکی، خشونت یا فرار از صمیمیت باشد، حتماً نیاز به بررسی روان‌شناختی دارد.

تمرین برای خودشناسی جنسی و روانی

نوشتن مرزها: در یک دفترچه بنویسید چه چیزهایی برای شما در رابطه لذت‌بخش است و چه چیزهایی به هیچ‌وجه قابل قبول نیست.
تمرین گفت‌وگو: اگر در رابطه هستید، یک گفت‌وگوی صادقانه درباره خواسته‌ها و مرزهای‌تان داشته باشید.
مشاوره با متخصص: در صورت احساس گناه یا سردرگمی، با یک مشاور جنسی یا روان‌شناس گفتگو کنید.

مقاله ی «چگونه از فتیش خود لذت ببریم» هم می تونه مکمل خوبی برای این مقاله باشه

جمع‌بندی

بی‌دی‌اس‌ام نه به معنای بیماری است و نه الزاماً نشانه سلامت بیشتر. آنچه اهمیت دارد کیفیت رابطه، رضایت دوطرفه، حفظ مرزها و مراقبت از سلامت روان است.
از منظر روان‌شناسی، هر نوع رابطه‌ای – چه کلاسیک و چه کینکی – زمانی سالم است که همراه با احترام، آگاهی و خودشناسی باشد.