اگر دچار خستگی شدید شغلی شده‌اید و حتی بعد از استراحت و بازگشت به کار باز هم احساس خستگی می‌کنید، شاید دچار فرسودگی شغلی شده‌اید. در عصر امروز که سرعت رشد و تغییر بسیار بیشتر از گذشته شده است، گاهی ممکن است برای عقب نماندن از روند تغییرات تعادل زندگی خود را به خطر بیاندازیم. برای اینکه این شرایط کمترین آسیب را به ما بزند باید بتوانیم شرایط را درست مدیریت کنیم.

فرسودگی شغلی چیست؟

فرسودگی شغلی شرایطی است که ما به علت استرس بیش از حد و طولانی مدت ناشی از کار دچار خستگی جسمانی، عاطفی و روانی می‌شویم.فرسودگی شغلی با سه نشانه خستگی، بدبینی نسبت به شغل و کاهش کارایی حرفه‌ای نمایان می‌شود. اگر از شغل خود خسته شده‌اید و احساس می‌کنید کار کردن بیهوده است و توانایی شما نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است، احتمالا دچار فرسودگی شغلی شده اید.

علائم فرسودگی شغلی

همانطور که قبل‌تر گفتیم فرسودگی شغلی در سه بعد عاطفی و جسمانی و روانی در درون ما خستگی ایجاد می‌کند و این موضوع باعث بروز یکسری علائم می‌شود:

• علائم جسمانی: استرس مزمن می‌تواند باعث نشانه‌های جسمانی مثل سردرد و دل درد، اختلال در خواب و تغذیه، تضعیف سیستم ایمنی و کاهش انرژی و خستگی شود.
• علائم عاطفی: احساسات نقش مهمی در نوع رفتار ما دارند. زمانی که دچار فرسودگی شغلی می شوید احساس بیهودگی و کسالت از کار، حس بی انگیزگی و درک نشدن از سمت دیگران در شما ایجاد می‌شود و همین موضوع روی عملکرد شما تاثیرگذار است.
• علائم رفتاری: تجربه افکار و احساسات ناخوشایند روی رفتار ما هم تاثیرگذار خواهد بود. به طور مثال در انجام کار تعلل می‌کنید و عملکردتان نسبت به گذشته کاهش یافته است ممکن است رفتارهای منفعلانه یا پرخاشگرانه داشته باشید.

علت فرسودگی شغلی

عوامل مختلفی در زمینه سازی فرسودگی شغلی دخیل هستند که با آگاهی و مدیریت آنها می‌توانیم از فرسودگی شغلی پیشگیری کنیم:

۱)حجم کار و استرس بالا: زمانی که مجبور باشیم حجم کاری زیادی را در مدت زمان محدودی انجام دهیم خود به خود استرس زیادی را محتمل می‌شویم. اگر در طولانی مدت در این شرایط باشیم، این موضوع به مرور باعث کاهش انرژی و فرسودگی ما خواهد بود.

۲) انتظارات بیش از حد: زمانی که وظایف به طور واضح و مشخص بیان نشود این انتظار زیادی است که توقع انجام کارها را به طور کامل داشته باشیم. همچنین بدون توجه به ظرفیت هر فرد به آن شخص کاری را بسپاریم در نهایت باعث فرسودگی شخص می‌شود. انتظاری که متاسفانه برخی مدیران از کارمندان خود دارند.

۳) عدم قدردانی از سمت مدیر: کارمندانی که از آنها قدردانی نشود و بازخوردی دریافت نکنند بعد از مدتی ممکن است احساس اینکه تلاش‌هایشان بیهوده است و دیده نمی‌شود به آنها دست بدهد که قطعا روی کیفیت کار آنها تاثیرگذار خواهد بود.

۴) عدم ارتباط منصفانه: وقتی بین کارمندان ارتباط سالم وجود نداشته باشد یا مدیر رفتار تبعیض آمیزی با کارکنان داشته باشد، احساس ناخوشایندی برای کارکنان ایجاد خواهد شد.

۵) عدم تطبیق شغل با ویژگی شخصیتی: به طور مثال اگر شما شخصیت خلاق و اهل

چالشی داشته باشید کار کردن در محیط کارمندی که یک کار ثابت را هر روز باید انجام دهید برای شما کسل کننده خواهد بود.

راهکارهای پیشگیری از فرسودگی شغلی

۱)عواملی که باعث استرس شما و نشانه های فرسودگی شغلی می‌شود را شناسایی کنید

اولین قدم برای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی این است که تشخیص دهید چه چیزی باعث استرس شما می شود و چگونه در بدن، ذهن و رفتار شما ظاهر می شود. برخی از عوامل استرس‌زا رایج برای مدیران و کارکنان عبارتند از کمبود منابع، انتظارات غیر واقعی، عدم شفافیت در نقش، خواسته های متناقض .برخی از نشانه های رایج فرسودگی شغلی عبارتند از: خستگی، بی خوابی، سردرد، تحریک پذیری، اضطراب، افسردگی، بدبینی، بی تفاوتی، کاهش بهره وری و کاهش رضایت.

۲)مرزها و محدودیت های سالم تعیین کنید

گام دوم برای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی، تعیین حد و مرزهای سالم برای خود و دیگران است. مرزها قواعد و دستورالعمل هایی هستند که مشخص می‌کنند در روابط شخصی و حرفه ای خود با چه چیزهایی راحت هستید و چه چیزی را دوست ندارید. محدودیت ها اعمال و رفتارهایی هستند که برای اعمال مرزهای خود و محافظت از انرژی و رفاه خود از آنها استفاده می‌کنید. برای مثال، می‌توانید با شفافیت نقش و مسئولیت‌های خود، برقراری ارتباط با نیازها و انتظارات خود، نه گفتن به درخواست‌های غیرمنطقی، واگذاری یا برون‌سپاری وظایف، اولویت‌بندی حجم کاری و اجتناب از تعهد بیش از حد، مرزها و محدودیت‌هایی را تعیین کنید.

۳) در فعالیت های خودمراقبتی منظم شرکت کنید

سومین گام برای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی، شرکت در فعالیت های خودمراقبتی منظم است که سلامت جسمی، ذهنی، عاطفی و معنوی شما را تغذیه می کند. مراقبت از خود یک اقدام تجملاتی یا خودخواهانه نیست، بلکه یک ضرورت و مسئولیت برای مدیران و کارکنان است که با سطوح بالایی از استرس و تروما روبرو هستند. برخی از نمونه‌های فعالیت‌های خودمراقبتی عبارتند از: خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش، مدیتیشن، یادداشت روزانه، خواندن، گوش دادن به موسیقی، گذراندن وقت با عزیزان، جستجوی کمک حرفه‌ای از روانشناس و پیوستن به یک گروه پشتیبانی.

۴)نگرش مثبت را تقویت کنید

چهارمین گام برای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی، پرورش طرز فکر و نگرش مثبتی است که به شما کمک می کند تا با چالش ها کنار بیایید و از دستاوردهای خود قدردانی کنید. یک طرز فکر و نگرش مثبت می تواند به کاهش احساسات منفی، افزایش انعطاف‌پذیری، افزایش انگیزه و بهبود رضایت کمک کند. برخی از راه‌های پرورش ذهنیت و نگرش مثبت عبارتند از: تمرین قدردانی، تأیید نقاط قوت و ارزش‌هایتان، اصلاح افکار و دیدگاه‌هایتان، جشن گرفتن موفقیت‌ها و درس گرفتن از شکست‌هایتان، جستجوی بازخورد و راهنمایی، و یافتن معنا و هدف در کارتان.

۵)به دنبال تعادل و هماهنگی در زندگی خود باشید

گام پنجم برای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی این است که با ادغام اهداف و نیازهای شخصی و حرفه ای خود به دنبال تعادل و هماهنگی در زندگی خود باشید. تعادل و هماهنگی به معنای دستیابی به یک تعادل کامل یا اجتناب از درگیری نیست، بلکه یافتن حالتی پویا و انعطاف پذیر است که به شما امکان می دهد نقش ها و مسئولیت های خود را بدون به خطر انداختن رفاه و شادی خود انجام دهید. برخی از راه‌های رسیدن به تعادل و هماهنگی در زندگی عبارتند از: تعیین اهداف واقع‌بینانه و قابل دستیابی، مدیریت زمان و انرژی، ایجاد یک محیط کاری راحت و سازمان‌یافته، استراحت‌ها و تعطیلات، و دنبال کردن سرگرمی‌ها و علایق.

۶)از تجربه هات یاد بگیر و رشد کن

ششمین و آخرین مرحله برای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی، یادگیری و رشد از تجربیات خود به عنوان مدیر پرونده یا کارمند خدمات مشتری است. یادگیری و رشد از تجربیات شما می تواند به شما کمک کند تا مهارت ها و دانش خود را افزایش دهید، اعتماد به نفس و شایستگی خود را افزایش دهید و پیشرفت شغلی و حرفه ای خود را ارتقا دهید. برخی از راه‌های یادگیری و رشد از تجربیات خود عبارتند از جستجوی فرصت‌ها و چالش‌های جدید، شرکت در آموزش و آموزش، به‌روزرسانی رزومه و نمونه کارها، شبکه‌سازی و مشاوره، و بازتاب و ارزیابی عملکردتان.

نتیجه‌گیری

فرسودگی شغلی روال طبیعی در کار است.فرسودگی احساس بیهودگی و بیگانگی ایجاد می‌کند ، کیفیت روابط را تضعیف می‌کند و از چشم اندازهای شغلی بلند مدت می‌کاهد. برای اینکه احتمال دچار شدن به فرسودگی را کاهش دهیم لازم است تا بهتر خودمان را بشناسیم و سعی کنیم بین کار و زندگی‌شخصی‌مان تعادل برقرار کنیم. برای ایجاد این تعادل لازم است در زمان‌های مشخص روال زندگی خود را ارزیابی کنیم تا بتوانیم از مشکلات آینده پیشگیری کنیم.

استفاده از خدمات مشاوره یکی از بهترین روش‌های ارزیابی زندگی است. اگر در زمینه خودشناسی و توسعه و رشد فردی نیاز به همراهی دارید، راهیار در کنار شماست.

کافیه روی لینک کلیک کنید.

شما تا حالا دچار فرسودگی شغلی شدید؟ چه کاری برای برطرف کردن آن انجام دادید؟

تجربه خودتان را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.