مهاجرت یکی از پدیده‌های اجتماعی و فرهنگی مهم در دنیای امروز است که تأثیرات گسترده‌ای بر فرهنگ و روابط انسانی دارد. از جمله این تأثیرات، شوک فرهنگی می‌باشد که به وضعیتی اشاره دارد که فرد پس از مهاجرت به یک فرهنگ جدید با تفاوت‌ها و موانع فراوان روبرو می‌شود. در این مقاله به بررسی علل، عواقب و راهکارهای مدیریت شوک فرهنگی بعد از مهاجرت پرداخته خواهد شد.

فایل صوتی مقاله را می توانید اینجا گوش دهید.

شوک فرهنگی چیست؟

شوک فرهنگی اصطلاحی است که برای توصیف اضطراب و احساسات (تعجب، سرگردانی، سردرگمی و غیره) احساس می‌شود که افراد مجبورند در یک محیط فرهنگی یا اجتماعی کاملاً متفاوت مانند یک کشور خارجی فعالیت کنند. این مسئله باعث ایجاد مشکل در دانستن اینکه چه چیزی مناسب است و چه چیزی مناسب نیست می‌شود .

علل شوک فرهنگی

• تفاوت‌های فرهنگی: مهاجران ممکن است با تفاوت‌های چشمگیری در شیوه‌های زندگی روزمره، اعتقادات، ارزش‌ها و عادات مواجه شوند که می‌تواند تعارضات فرهنگی را ایجاد کند.
• زبان و ارتباطات: عدم تسلط به زبان محلی می‌تواند از برقراری ارتباط موثر با مردم محلی جلوگیری کند و احساساتی مانند تنهایی و ناتوانی را افزایش دهد.
• انزوا و اضطراب: این احساس ناامنی و انزوا ناشی از عدم تطابق با محیط جدید و ناآشنایی با مردم و فرهنگ آن محیط است.

عواقب شوک فرهنگی

• افزایش استرس و اضطراب: تطابق با فرهنگ جدید نیازمند تغییر و تلاش است که ممکن است باعث افزایش استرس و اضطراب شود. این استرس معمولاً به دلیل فشارهای اجتماعی، انتظارات بالا و تنش‌های فرهنگی ایجاد می‌شود که بر فرد تأثیر منفی می‌گذارد و می‌تواند به مشکلات روانی منجر شود.
• کاهش عملکرد تحصیلی و شغلی: عدم تطابق می‌تواند به کاهش تمرکز و عملکرد در محیط تحصیلی و شغلی منجر شود. افراد ممکن است به دلیل استرس و ناامیدی به کار و تحصیل بی‌توجه شوند که منجر به کاهش کارآیی آنها می‌شود.
• اختلالات روانی: شامل مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب اجتماعی، اختلالات خواب و افزایش خشونت خانوادگی است که می‌تواند ناشی از عدم تطابق با محیط جدید باشد. این اختلالات می‌توانند بر روابط فردی و خانوادگی تأثیرگذار باشند و به دلیل عدم تطابق با فرهنگ جدید به وجود آیند.

مراحل تطابق فرهنگی

شوک فرهنگی شامل ۴ مرحله می‌شود

فاز ماه عسل: همه چیز جدید و هیجان انگیز به نظر می رسد. این می تواند چند روز تا چند هفته یا حتی بیشتر طول بکشد.

شوک فرهنگی:  با این فرهنگ جدید احساس سردرگمی، سوء تفاهم و ناامیدی خواهید کرد و ممکن است احساس غربت کنید. این زمانی است که می دانید وارد مرحله شوک فرهنگی شده اید. طبیعی است که برای چند هفته یا حتی بیشتر احساس غمگینی یا حتی افسردگی داشته باشید. با این حال، اگر این احساس بیش از یک ماه یا بیشتر ادامه یابد، حتما به یک مشاور یا روانشناس مراجعه کنید.

بهبودی: در نهایت، افراد شروع به بهبودی از شوک فرهنگی خود خواهند کرد (اگرچه ممکن است برای مدتی بین مراحل دو و سه به عقب و جلو بروند). مردم شروع به تطبیق مجدد با محیط جدید خود خواهند کرد

سازگاری: همه به این مرحله نمی رسند، اما هر چه مدت بیشتری در یک کشور جدید باشید، احتمال سازگاری شما بیشتر می شود و حتی ممکن است بخشی از این فرهنگ جدید را در فرهنگ خانه خود بپذیرید. به این ترتیب، ممکن است همیشه بخشی از این فرهنگ جدید را با خود داشته باشید، که ممکن است کسانی که در خانه هستند در هنگام بازگشت متوجه آن نشوند.

راهکارهای مدیریت شوک فرهنگی

• ارتباط برقرار کنید: اجتناب از انزوا و داشتن حمایت اجتماعی بسیار مهم است. با مردم کشور خود و در جامعه محلی ارتباط برقرار کنید و به دنبال دوستی‌های جدید بگردید. این ارتباطات می‌توانند به فرد احساس انسجام و تعلق به محیط جدید را بخش کنند.
• پذیرای تجربیات جدید باشید و سعی کنید این فرهنگ جدید را درک کنید. فقط با انتخاب برای زندگی و تحصیل در یک کشور جدید، شما در حال حاضر برای تجربه ها و فرهنگ های جدید باز هستید. اجازه دهید کنجکاوی شما شکوفا شود.
• به دنبال یک خبره فرهنگی باشید – کسی که بتواند به شما در درک این فرهنگ جدید کمک کند! این فرد خبره فرهنگی می تواند یک آمریکایی باشد یا می تواند یک دانشجوی بین المللی باشد.
• اگر زبان مادری شما نیست تا حد امکان انگلیسی صحبت کنید. از اشتباه کردن نترسید - انگلیسی شما نباید کامل باشد!
• قضاوت را در مورد چیزهایی که جدید هستند به حالت تعلیق درآورید - ممکن است با آنچه شما عادت کرده اید متفاوت باشند، اما لزوما "خوب" یا "بد" نیستند.
• مشارکت فرهنگی: فراهم کردن فرصت‌های مشارکت در فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی برای مهاجران به منظور افزایش انسجام اجتماعی.
• مشاوره بگیرید: مشورت گرفتن و در ارتباط بودن با مشاورانی که خدمات مناسب مهاجران را ارائه می‌دهند می‌تواند کمک به سزایی به شما کند.

تیم راهیار با ارائه خدمات به فارسی زبانان داخل و خارج از کشور آماده خدمت رسانی به شماست. برای رزو وقت مشاوره روی لینک کلیک کنید.

نتیجه‌گیری:

شوک فرهنگی بعد از مهاجرت یک چالش جدی برای مهاجران است که نیازمند راهکارهای مدیریتی مناسب است. با توجه به اهمیت توانایی تطابق با فرهنگ جدید، آموزش، حمایت اجتماعی و مشارکت فرهنگی می‌تواند بهبودی موثر در فرایند تطابق مهاجران با محیط جدید ایجاد کند.  همچنین از ایجاد عواقب ناخواسته‌ای مانند استرس و اختلالات روانی جلوگیری کند.

با همه این‌ها، مدیریت شوک فرهنگی یک فرآیند پیچیده و دشوار است که نیازمند همکاری و تلاش مشترک از سوی افراد مهاجر، جوامع میزبان، و نهادهای مربوطه است. با توجه به اهمیت ویژه این مسئله، افزایش آگاهی، ترویج فرهنگ احترام و تعامل میان فرهنگی، و ارائه خدمات و پشتیبانی‌های مناسب به مهاجران، می‌تواند بهبود چشمگیری در مدیریت شوک فرهنگی و تطابق موفقیت‌آمیز آن‌ها با جوامع میزبان به همراه داشته باشد.

منبع