خیانت مشروع

شیوع خیانت در دوران اخیر پایه های خانواده ها را سست کرده، روابط خانواده را سرد کرده و طلاق قانونی یا عاطفی را زیادتر کرده است.

خیانت به رابطه ای گفته می شود که یک زوج رابطه عاطفی، کلامی یا جنسی ای را با فرد دیگری خارج از قراردادی که با همسرش دارد برقرار کند. این رابطه همراه با پنهانکاری است. چنین روابطی اگرچه در بعضی مواقع پاسخی برای مشکل احتمالی است؛ اما باعث می شود مشکلات متعددی به وجود بیاید که درمان راحتی ندارد و جراحاتی را در فرد مقابل تولید می کند که اثرش ممکن است تا چندین نسل باقی بماند.

اما در این میان، وجهه ی شرعی دادن به این روابط خیانت گونه و حق مسلم و شرعی دانستن آن برای برخی متشرعین تعجب زیادی دارد. تا جایی که چنانچه بانو دست به اعتراض بزند، نه با همسر خیانتکارش، بلکه با شرع رو به رو می شود و او را ضد شرع می نامند. در این نوشتار سعی کردم مروری مختصر بر اینگونه روابط کنم و در کنار آن با استفاده از ادله ی مستند شرعی پیرامون وجود یا عدم وجود چنین حقی نیز مباحثی را عنوان کرده ام.

چرا خیانت؟

در زمینه ی روابط فرازناشویی و آسیب های آن صحبت های زیادی شده است.

حقیقت این است که ایجاد رابطه ی خارج از تعهد به قدری نزد عقل و فطرت هر موجود زنده ای ناپسند است که ضرورتی برای اثبات و یادآوری یک یک آسیب های درونی و بیرونی آن وجود ندارد.

مثل استفاده از سیگار، اعتیاد به مواد مخدر و مصرف الکل و مشروبات و …، زمانی اتفاق می افتد که فرد در روابط زناشویی خود به مشکلی برخورد کرده باشد و به خاطر حرفه ای نبودن در مهارت های گفتگوی متقابل و رفتار قاطعانه، استرس زیادی پیدا می کند که قدرت حل مسأله اش را از بین می برد و دیگر نمی تواند این مشکل یا مسأله را از مسیر صحیح و سلامت آن به سرانجام برساند.

خیانتی که شرعی شد

در میان مراجعینم به زوج های جوانی برخورده ام که با اعمال فشار روانی، همسرشان را وادار به قبول همسر یا همسران صیغه ای خود می کنند. دلیلش این است که بتوانند بدون احساس نگرانی یا ترس یا احساس گناه؛ به راحتی این کار را انجام دهند. گاهی نیز در کنار ذکر دلیل رواج یافته ی « عمل به حکم دینی و شرعی!»؛ سرپرستی از خانواده یا یک خانم بی سرپرست را نیز اضافه می کند تا مشروعیت عمل خویش را دوچندان جلوه دهد. این افراد چنین رفتارهایی را حق مسلم خود می دانند و در سفر و موطن خود ابایی از ایجاد چنین روابطی ندارند.

این رفتارهای نابالغانه و غیر متعهدانه زخم های غیر قابل جبرانی بر پیکر خانواده(همسر و فرزندان) وارد می کند. بدتر از آن نام و وجهه ی مذهب شیعه ی جعفری را نیز لکه دار خواهد کرد.

بنابراین در ادامه سعی کرده ام با ادله و احادیث مستند شیعی نگاهی به آن سوی داستان متعه نیز داشته باشم. امیدوارم قلب های سالم و عقل های آگاه چنانچه مایلند در مسیر پر رنگ کردن وجهه ی شرعی و تخلق به آداب اسلامی و شیعی مسیرهای متعدد دیگری را برای خود برگزینند و نام و آبروی مذهب خویش را دو چندان کنند.

 

فلسفه ی متعه

صیغه از دیدگاه روایات به عنوان راهی موقتی برای رسیدن به آرامش عاطفی- جنسی است. این روش نوعی از ازدواج است که مجوز آن برای افرادی است که به همسر دائم دسترسی ندارند. هرچند متآهلینی که به عللی (بیماری، نقص، ضعف، در دسترس نبودن یا هرگونه محدودیت منطقی) نمی توانند با همسرشان رابطه ی جنسی برقرار کنند هم (به جای جدایی) به کار می رود.

به نظر می رسد این حکم برای کسانی است که قدرت ازدواج دائمی را ندارند و ممکن است به ارتکاب اعمال منافی عفت دست زنند.

شارع برای جلوگیری از فساد این را تجویز فرموده تا به بهانه ی عدم قدرت مالی خود را آلوده ی گناه (زنا) نسازند. این یکی از روشن بینی های اسلام است.

اما متاسفانه این حکم با رواج مطلق و عام در میان مردان، به گونه ای غیر منصفانه مصادره به مطلوب شده است. همین امر موجب درک ناصحیح عوام از منطق به حق و اخلاق گرای اسلام و تبلیغی معکوس از مذهب تشیع شده است.

منطق ازدواج موقت

اساس ازدواج علاوه بر لذت و دفع شهوت، بقای نسل است. در مواردی که زن دائمی در اختیار مردی است، اگر به او قناعت نکند و در پی یافتن متعه باشد، متعه را نشناخته است. پس بعید است از دیدگاه دینی این رابطه برایش حلال باشد.

این سبک ازدواج تنها برای کسانی توصیه شده است که به هر علتی از ازدواج دائمی محرومند و همسری اختیار نکرده اند.

ممکن است کسی بگوید همسرم؛ در ابراز شیوه های گوناگون عشق ورزی جسمی یا عاطفی ضعیف است و هنرمندی ندارد. گاهی هم بعد از چند سال زندگی مشترک آن شور و علاقه ی پیشین بین زوج دیگر نیست. تفاوتی ندارد! این هم گونه ای از خیانت است.

کسی که به جای ترمیم رابطه با همسرش، صورت مسأله را پاک کند و به فرد جدیدی روی آورد، تنها به فکر فرار از مسئولیت پذیری است. مهم است بدانیم که این کار آسیب های اجتماعی و روانی غیرقابل جبرانی دارد.

روایات چه می گویند؟

از پاره ای از اخبار استفاده مى ‏شود که در مکتب اهل بیت چنین عملی براى کسى که بى ‏نیاز باشد مکروه است.

کراهت صیغه برای افراد متآهل

علىّ بن یقطین در کافى باب «إنّه یجب ان یکفّ عنها من کان مستغنیا» گفت: «از موسى بن جعفر علیهما السّلام راجع به متعه پرسیدم، فرمود: تو را با متعه چه کار خداوند که تو را از متعه بى‏ نیاز کرده است، عرض کردم می خواستم حکم را بدانم.

و در خبرى دیگر فتح بن یزید جرجانى گفت: از امام هفتم علیه السّلام  درباره متعه سؤال کردم. فرمود: حلال است براى کسى که خداوند قدرت گرفتن زوجه دائمى را باو نداده است. تا با اختیار متعه عفّت و آبروى خود را نگه دارد (و به فساد نیفتد). آرى اگر زن دائمى داشت و از نزد او غائب بود و دسترسى به او نداشت باز میتواند از متعه استفاده کند.

نکته: اگر حلال بودن را مشروط دانسته اند، پس هرچه جز آن باشد ممکن است حلال نباشد و جای تأمل دارد.

صیغه عامل بیزاری زنان از دین

محمّد بن حسن شمّون می گوید:

امام هفتم به برخى از شیعیانش نوشت: «اصرارى بر متعه گرفتن نورزید. خود را به اشتغال به آن از خانواده و زن و فرزند خود باز ندارید. این کار سبب می شود که زنان دائمى شما به کفر گرایند و از حقّ بیزارى جویند، و به آن کس را که به متعه ‏فرمان داد نفرین و ما را لعن کنند».

همچنین مفضّل بن عمر می گوید:

«از امام صادق علیه السّلام شنیدم که در باره متعه می فرمود: رها کنید آن را، آیا شخص شرم نمى ‏کند که مردم (منکر متعه) وى را درگیر مسائل جنسى ببینند و آن را بر هم مسلکان او که به متعه معتقدند خورده گیرند؟

ثواب متعه مربوط به کیست؟

با توجه به این اخبار و روایات ثوابی را که برای شخص متعه کننده ذکر شد مطلق نیست و همه کس را شامل نمی شود. تنها کسانی را که به جهتی شرعی به آن اقدام کرده اند دربر می گیرد نه هر هوسباز شهوتران را که جز برای ارضای غرائز جنسی نظری دیگر ندارد.

قَالَ الرِّضَا علیه السلام: الْمُتْعَهُ لَا تَحِلُّ إِلَّا لِمَنْ عَرَفَهَا وَ هِیَ حَرَامٌ عَلَى مَنْ جَهِلَهَا. من لایحضره الفقیه، ج‏۳،ص۴۵۹

امام رضا(علیه السلام) فرمود: ازدواج موقت حلال نیست مگر برای کسی که آن را بشناسد(حکمت آن را درک کرده باشد و درست از آن استفاده کند) و اگر جاهل باشد در این باره (یعنی با جهالت رفتار کند) بر او حرام است .

نتیجه و جمع بندی

اسلام دین عدالت است و هرگز راهی برای ستمگری باز نکرده است. کسانی که از طریق قوانین اسلامی به یکدیگر ستم می کنند گناه بزرگی می کنند و این مجوز شرعی برای آن ها نیست. متعه مجوزی است برای فرار از گناه نه برای ظلم به خانواده و ایجاد نفرت بین همسران. کسانی که با استفاده از مجوزات شرعی به بندگان خدا ستم می کنند، راجع به خداوند چه فکری می کنند؟

فردی که به زن دائمى خود قناعت نکند و در پى یافتن متعه باشد، متعه را نشناخته است. معلوم نیست از دیدگاه دینی متعه برایش حلال باشد. چنین فردی همیشه با خانواده خود با سردى و کم مهرى رفتار می کند و فکرش مدام به دنبال هوسبازى است. پس با ازدواج موقت ریشه ی خانواده ی خود را متزلزل می کند. پس از دیدگاه شرع این کار برای این فرد حرمت دارد. این امر تنها براى کسانى حلال است که به عنوان اداى وظیفه شرعى ازدواج موقّت کنند.

پس کسی که به نظر شارع در مورد حرام بودن متعه اهمیت ندهد، همان فردی است که در روایات بالا به او اشاره شد.

عنایات الهی در این زمینه برای کسی است که در شرایط معصیت، مسیر طاعت را با توجه به راه های مشروع  انتخاب کند.

 

منابع:

نوادر ج ۱ ص ۸۷،

کافی ج ۵ ص ۴۵۲،

رساله المتعه ج ۱ ص ۱۴،

خلاصه الایجاز فی المتعه ج ۱ ص ۵۷،

الوافی ج ۲۱ ص ۳۴۷،

وسائل الشیعه ج ۲۱ ص ۲۲،

بحار الانوار ج ۱۰۰ ص ۳۱۸،

مرآه العقول ج ۲۰ ص ۲۳۲،

مستدرک الوسائل ج ۱۴ ص ۴۵۵،

جامع احادیث شیعه ج ۲۶ ص ۱۰۸.

من لا یحضره الفقیه-ترجمه غفارى، ج‏۵، ص: ۱۲۵.

نوادر أحمد بن محمّد ۸۷.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پربازدیدترین مقالات

مقالات مرتبط

راهبردهای موثر برای تعیین اهداف مهم در زندگی
هدف‌گذاری یکی از اصول مهم و کلیدی در موفقیت در زندگی است. تعیین اهداف مهم و معقولانه، ابزاری قدرتمند برای هدایت زندگی به سوی مسیری معنادار و موفقیت‌آمیز است. اما چطور می‌توانیم اهدافی را که...
موانع هدف‌گذاری
گام اول برای رسیدن به موفقیت، تعیین اهداف منطقی و معقول است. اما گاهی اوقات، در این مسیر، به اشتباهاتی برمی‌خوریم که مانع پیشرفت ما می‌شوند. در اینجا، به ادامه بررسی برخی از اشتباهات و...
۱۰اشتباه در هدف‌گذاری
برای همه ما پیش آمده که بارها برای هدفی، برنامه ریزی کردیم ولی به هدف خود نرسیدیم و بدون اینکه دنبال دلیل آن باشیم، دلسرد شده و از آن صرف نظر می‌کنیم. ولی چرا؟ کجا اشتباه کردیم؟...
نمونه ی رزولوشن در زندگی روزمره
رزولوشن، صرفاً یک وعده به خودتان برای انجام کاری است که در حالت ایده آل برای تحقق آن برنامه ریزی می‌کنیم. رزولوشن می تواند هدفی باشد که به صورت غیررسمی تعیین می‌کنید که به صورت...
توسعه فردی در سال جدید
معمولا حال و هوای عید و سال جدید انگیزه هدف گزاری و برنامه ریزی برای آرزوهایمان را ایجاد می‌کنند. یکی از مسیرهایی که باید مراقب آن باشیم بحث توسعه فردی است. احتمالا این روزها اصطلاح...